«Belarmino como personaxe interesábame. Eu cría que Belarmino podía ser unha metáfora de min mesmo e do que era o país naquel momento. Sexa na filmación, sexa na montaxe, eu tomo partido por Belarmino. Identifícome con el: é coma se eu fose o seu alter ego…». (Fernando Lopes)
«Belarmino non é nin documental, nin cinema directo, nin unha combinación de ambos, senón que abre territorios novos que o cinema estranxeiro non comezou a explorar ata máis tarde, cando —non exclusiva nin necesariamente no ámbito do documental— empezou a fusionar, cada vez en maior medida, o control e a falta de control, o rigor formal e o tanxible —ou impredicible— do xesto». (José Manuel Costa, folla de programa da Cinemateca, 5 de febreiro de 2020)
«Velaquí o eixo de Belarmino a visión apaixonada dun ser singular; a riqueza e a ambigüidade que hai niso, en feroz oposición a calquera tendencia cara á xeneralización, a masificación. Velaquí os seus temas: a loita do home illado, a cidade de Lisboa, o país de Portugal. E, no horizonte de todo isto, unha cuestión moito máis xeral que, con cada novo visionado, aparécese cada vez máis como a clave da súa perdurable potencia: a cuestión do medo. Trátase dunha palabra que se repite unha e outra vez cando fala Belarmino. Mesmo cando, como ocorre nun momento dado, non fai máis que mencionalo para negalo. Pero é precisamente esta forma que ten de negar o medo o que parece revelar o núcleo oculto de todo o filme. “Tes medo cando entras no cuadrilátero?”. “Eu non. Teño medo simplemente como home, medo de quedar mal”. Medo como home. Medo de quedar mal. Inadvertidamente, Belarmino ofrece a manifestación máis perfecta do que, doutra maneira, nunca deixa de mostrar: que a súa reacción ante a cámara non é —e non pode ser— de total submisión (é a cámara a que o fai quedar ben ou mal, e el sábeo). Así que lle mente á cámara, á vez que confesa, e pola súa confesión fíltrase a mentira. E, deste xeito, o medo que sente Belarmino ante a cámara resulta ser —con ese elemento de sorpresa que só posúen as boas películas— a clave que lanza luz sobre todo. O medo en particular —sentido por un home, un home portugués—, pero tamén o medo no seu sentido universal. Belarmino, feita cuns recursos limitadísimos, filme sen estudo, alleo ao xénero e á industria, é a nosa película de cinema negro, de guerra, de gánsteres ou de aventuras: fala da soidade e do medo. Fala de algo universal e por iso conserva o seu atractivo». (José Manuel Costa, folla de programa da Cinemateca, 5 de febreiro de 2020)
Este DCP é o resultado da dixitalización por inmersión, en 4K, do negativo de cámara orixinal de 35 mm, complementado cunha copia para distribución; ambos os elementos fílmicos consérvanse na Cinemateca. O son escaneouse e restaurouse a partir da banda sonora óptica dunha copia efectuada pola Cinemateca no ano 2014. O etalonaje dixital e a restauración da imaxe correron a cargo de Cineric Portugal, tomándose como referencia unha copia para distribución.
BELARMINO
Fotografía: Augusto Cabrita
Música: Manuel Jorge Veloso
Son: Heliodoro Pires
Montaxe: Manuel Ruas
Produción: António da Cunha Telles
Distribución: Doperfilme
Con: Belarmino Fragoso, Maria Amélia Fragoso, Ana Maria Saulo, Albano Martins, Tony Alonso, Bernardo Moreira, Jean-Pierre Gebler, Júlia Buisel, Maria Teresa Noronha Bastos e Baptista-Bastos (entrevistador)
Retrato dun antigo boxeador, Belarmino Fragoso, no seu errar por unha Lisboa que xa non existe. A soidade, o medo e a derrota entrecrúzanse nun filme que fai malabarismos co documental, o drama e a entrevista no seu tránsito por vellos vestíbulos de cinemas e clubs nocturnos. Trátase da primeira incursión de Fernando Lopes na longametraxe, cunha banda musical jazzística e sombría de Manuel Jorge Veloso e a radiante fotografía de Augusto Cabrita, no que constitúe unha das películas emblemáticas do Cinema Novo portugués.
