Hibridismo, a categoría dunha época: verdade, ficción e realidade

 

Nas dúas últimas décadas naturalizouse un termo co que se cre resolver a diferenza entre documental e ficción. O híbrido semella constituírse como unha síntese de dúas posicións antitéticas que desde o inicio do cinema operaron como unha liña de delimitación entre o real e o imaxinario, entre a vontade de verdade e a vontade de ficción. Están os que cren que ningún termo fai xustiza ao que ocorre co cinema, mais é indubidable que o hibridismo, máis que incitar a pensar que é o que está a suceder verbo da representación cinematográfica, tende a impedir profundar e considerar a relación do cinema coa verdade, xa se trate da ficción ou do documental.

 

Dispoñible en liña a partir do 4 de maio, ás 15 h.

 

Mesa: Radu Jude, Marta Mateus e Gastón  Solnicki

Coordinación: Roger Koza

 

Radu Jude (Rumania)

O gañador do Oso de Ouro en Berlín 2021 vén facendo películas case ininterrompidamente desde o 2006. A curtametraxe The Tube with a Hat (2006) obtivo o premio principal en Sundance 2007. Desde entón as súas películas víronse en todos os festivais máis destacados do mundo:  Berlinale,  Locarno,  Cannes,  Karlovy  Vary,  Viennale, San Sebastián.  The  Happiest Girl in the World” (2009) obtivo o CICAE award na Berlinale-Forum 2009. Uns anos máis tarde, Aferim! (2015) cultivou o Oso de Prata en Berlín e inmediatamente despois  Scarred Hearts (2016) foi recoñecido en Locarno co Premio do Xurado. I Do Not Care if We Go Down  in History as Barbarians” (2018) gañou o Crystal Globe, en Karlovy Vary Film Festival. No 2020, Jude estreou nun mesmo festival dúas películas distintivas da súa filmografía: Uppercase Print e The Exit of the  Trains (2020), ambas as na sección Forum da Berlinale. Ao ano seguinte, Bad Luck Banging or Loony  Porn (2021) levou o máximo premio na  Berlinale.

 

Marta  Mateus (Portugal)

Cineasta e produtora, estudou filosofía, debuxo e fotografía, música e teatro. A súa primeira película,  Farpões Baldios (2017), estreouse na Quinzaine des Réalisateurs de Cannes e proxectouse en varios festivais como o New York Film Festival, Viennale, Mar do Prata e Courtisane, sendo premiada co Gran Premio no Curtas Vila do Conde, o Gran Premio no Festival de Cinema de  Hiroshima e o Premio  CAMIRA no Festival de Cinema de Vérin. Participou en varias exposicións colectivas no  Museu dás  Belas Artes  do Porto, Musée Lambert,  Académie des  Beaux-Arts-Institute de France, Appleton Square, Quetzal Art Center. En 2018-19 foi Membro Artista da Casa de Velázquez,  Académie de  France à Madrid. En 2018 creou Clarão  Companhia, unha estrutura cooperativa dedicada á produción e desenvolvemento de proxectos de cinema e vídeo, literatura e outras obras artísticas colectivas.

 

Gastón  Solnicki (Arxentina)

Gastón Solnicki é director e produtor de cinema. Estudou no Centro Internacional de Fotografía e obtivo a Licenciatura en cinema en Tisch School of  the Arts – NYU. Dirixiu a súa primeira película Süden en 2008. A súa segunda longametraxe Papirosen estreouse en Locarno en 2011, gañou o Premio á Mellor Película no  BAFICI. A terceira película de  Solnicki,  Kékszakállú (2016), gañou o FIPRESCI á Mellor Película en Venecia. Posteriormente proxectouse en TIFF,  NYFF e  Viennale.  Kékszakállú foi seleccionada pola destacada revista  Artforum como unha das dez mellores películas de 2016. En 2018, dirixiu e produciu Introduzione  all’Escuro, estreada en Venecia 75. As súas películas foron adquiridas recentemente polo MoMA.

 

 

O obxecto misterioso: unha indagación sobre todas as películas que quedan fóra da visibilidade dos festivais

 

Un problema inquietante: cada vez se filman máis películas e, misteriosamente, cada vez máis moitas películas quedan por completo fóra do sistema de exhibición que compete aos festivais. A circulación mudou, pero non as convocatorias, os criterios e os métodos de selección. Ao mesmo tempo, segue a existir un sistema de lexitimación nas mans de dous ou tres festivais que terminan incidindo na programación de case todos os festivais do mundo. Como achar aínda a película descoñecida, o agardado obxecto misterioso que reviva a fe no cinema?

 

Dispoñible en liña a partir do 5 de maio, ás 15 h.

 

Mesa: Eva Sangiorgi e Jean-Pierre Rehm

Coordinación: Roger Koza

 

Eva Sangiorgi (Italia)

Escritora e programadora con sede en Viena. Colaborou con diferentes festivais en América Latina, e na Cidade de México fundou o  FICUNAM, festival que dirixiu ata 2018. Traballou na distribución de películas, a produción e a transmisión televisiva. Actualmente é a directora artística da Viennale, o Festival Internacional de Cinema de Viena. Desde 2021 coordina o Departamento de Estudos curatoriales Elías Querejeta Zine  Eskola ( EQZE).

 

Jean-Pierre Rehm (Alxeria)

Crítico de cinema francés. Estudou Literatura Moderna e Filosofía na Escola Normal Superior ( ENS) de París. Ensinou Historia e Teoría da arte e o Cinema, traballou para o Ministerio de Cultura de Francia e foi  curador de exposicións e programador principal para varias institucións, como o Museo da Arte Moderna do Cairo, o Centro de Arte de Yokohama en Xapón e Witte de With en Róterdan. Escribiu regularmente para varias publicacións, incluíndo Cahiers du Cinéma e Trafic. Desde 2002 ao 2021, desempeñouse como director de  FIDMarseille, o Festival Internacional de Cinema Documental de Marsella.

 

 

As fábricas de películas: a invisible talladura do cinema contemporáneo

 

A proliferación de laboratorios no seo dos festivais é un fenómeno non de todo recente, pero si cada vez máis universalizado. Todo festival, pasado un tempo, institúe un lab e, se pode, tamén un market. Que di isto do cinema contemporáneo? Que se aprende neses espazos de inspiración e preprodución? Por que se instauran un vocabulario e un conxunto de prácticas? Cando se converteu a palabra pitching nunha palabra ubicua na boca dos cineastas?

 

Dispoñible en liña a partir do 6 de maio, ás 15 h.

 

Mesa: Adrian Martin, Manuel Asín y Mariano Llinás

Coordinación: Roger Koza

 

Adrian Martin (Australia)

Adrian Martin é crítico de cinema e ensaísta audiovisual fincado en España, e profesor adxunto de Film  and  Screen  Studies na Universidade de  Monash (Australia). É autor de nove libros, entre eles  Filmmakers  Thinking ( EQZE, 2022),  Mysteries  of Cinema ( Amsterdam  University  Press, 2018 &  University  of  Western Australia  Publishing, 2020) e Mise en  scène  and Film  Style ( Palgrave, 2014). Un arquivo en liña que abarca máis de 40 anos do seu traballo atópase en http://www.filmcritic.com.au.

 

Manuel Asín (España)

Programador e investigador cinematográfico residente en Madrid. Programou ciclos para festivais, museos e institucións como  Filmoteca Española, Museo Reina Sofía, Instituto Moreira Sáelles, etc. Publicou textos e entrevistas en revistas como  Trafic,  Lumière e  Caimán, onde é membro do consello de redacción. Foi editor dos libros Jean- Marie  Straub e  Danièle  Huillet. Escritos e Facer a revolución é tamén volver colocar no seu lugar cosas moi antigas pero esquecidas. Dirixiu a editorial Intermedio (2011-2015). Forma parte do equipo docente de Elías  Querejeta  Zine  Eskola,  Master  LAV e SUR. Na actualidade é director artístico de Punto de Vista Festival Internacional de Cinema Documental de Navarra, e coordinador da área de cinema do Círculo de Belas Artes de Madrid.

 

Mariano Llinás (Arxentina)

Deuse a coñecer no ambiente cinematográfico en 2002 coa súa primeira película, Balnearios, un documental irónico e pouco convencional. Inscrito no chamado Novo Cinema Arxentino,  Llinás alcanzou gran repercusión con Historias extraordinarias (2008), un filme de catro horas de duración relatado pola voz en  off do actor uruguaio Daniel  Hendler, que obtivo o recoñecemento da crítica arxentina e numerosos premios, entre eles o Premio Especial do Xurado e o Premio do Público no Festival de Cinema Independente de Buenos Aires ( Bafici). En 2018 estreou A flor, que cunha duración de 14 horas (840 minutos divididos en seis episodios) converteuse na terceira película non-experimental máis longa da historia.  Llinás forma parte do grupo de cineastas O  Pampero Cinema, que leva adiante a súa actividade por fóra das estruturas de  financiamiento tradicionais do cinema industrial.

 

A memoria do mundo: arquivo, restauración e difusión na era dixital

 

En calquera secuencia condénsase un instante de tempo, unha época. As primeiras cinematecas resgardaron os períodos iniciais da imaxe en movemento e todo o século  XX, xa que o cinema erixiuse rapidamente nun suplemento visual e sonoro da memoria universal. Pero todo arquivo (fílmico ou dixital) é tamén a historia do cinema, e polo tanto constitúe as crónicas da imaxinación e así mesmo da evolución e transformación da posta en escena. Fronte a esa evidencia e esa responsabilidade os dilemas de hoxe supoñen outros desafíos: basta o arquivo dixital para resgardar a memoria analóxica do pasado? Que riscos córrense cando se dixitaliza e “mellórase” unha película? Como se ten que proxectar unha película do século  XX? Como arquivar a proliferación exponencial de imaxes dixitais do presente? Que criterios de selección deben implementarse ante un universo visual imposible de arquivar na súa totalidade? As cinematecas non son cousa do pasado, máis ben viven en tres tempos xustapostos (pasado, presente e futuro), e diso débese falar.

 

Dispoñible en liña a partir do 7 de maio, ás 15 h.

 

Mesa: Haden Guest, Émilie Cauquy e Andrea Meneghelli

Coordina: Roger Koza

 

Haden Guest é director do arquivo cinematográfico de Harvard, de cuxa filmoteca, que emite ao longo de todo o ano, é curador, e na que tamén se dedica a supervisar o programa de colección e conservación activa, dunhas dimensións que aumentan sen cesar. Comisariou o programa cinematográfico de diversos festivais, como a Viennale, o Oberhausen e o Mar del Plata, e de museos como o Haus der Kunst (Múnic), o Museo Nacional de Arte Moderna e Contemporánea (Seúl) e a Fundación e Museo Gulbenkian (Lisboa). É profesor titular do Departamento de Arte, Cinema e Estudos Visuais de Harvard, onde imparte cursos de historia do cinema e prácticas arquivísticas.

 

Émile Cauquy ten ao seu cargo a promoción dos fondos cinematográficos da Cinémathèque française e é responsable do proxecto HENRI, a plataforma de VBD da institución, así como do catálogo virtual de restauracións. Programa distintos ciclos con regularidade, en especial para Il Cinema Ritrovato (Boloña) (Marie Epstein, Colette, Nicole Vedrès, Musidora), alén de emisións caracterizadas pola súa espectacularidade que oscilan entre a proxección, a performance e a lectura teatral (Germaine Dulac, Musidora, Georges Méliès).

 

Andrea Meneghelli é curador dos Fondos Cinematográficos da Fondazione Cineteca di Bologna. O seu labor comprende a conservación, catalogación e dixitalización, a ampliación dos fondos mediante a realización de novas adquisicións, a restauración e a distribución internacional dos filmes da Cineteca. No seu traballo abrangueu, así mesmo, a xestión de iniciativas europeas dedicadas á difusión en liña do patrimonio audiovisual, a programación de retrospectivas en festivais cinematográficos, a edición de coleccións de DVD dedicadas ao cinema documental italiano, a escrita de varios ensaios e artigos sobre historia do cinema e a publicación de diversos libros, revistas e publicacións periódicas. Tamén é membro do consello asesor do festival de cine Il Cinema Ritrovato.

 

Roger Koza é crítico de cinema (Revista Ñ, La Voz del Interior; Con los ojos abiertos), programador (Viennale; Filmfest Hamburg) e Director Artístico (Doc Buenos Aires; FICIC).